Zumer Suresinin 45. âyet-i kerimesi ile İsrâ Suresinin 46. âyet-i kerimesi arasında bir illiyet rabıtasından söz edebilir miyiz?

Ve Allah’ın vahdaniyeti (Tek’liği) zikredildiği zaman, ahirete (Allah’a ulaşmaya) îmân etmeyenlerin kalpleri nefretle ürperir. O’ndan (Allah’tan) başkası zikredildiği zaman onlar sevinirler.


“Ve Allah'ın vahdaniyeti; tek oluşu zikredildiği zaman, ahirete yani Allah'a ulaşmaya îmân etmeyenlerin kalpleri huzursuz olur ve O’ndan yani Allah'tan başkası zikredildiği zaman onlar ferahlanrılar.”

Kim bu insanlar? Bu insanlar… “Allah veya Allah’ın vahdaniyeti zikredildiği zaman Allah’a ulaşmayı îmân etmeyenlerin kalpleri huzursuz olur bunlar.” diyor. Allah’a ulaşmayı dilemeyenler, Allah’a insan ruhunun ölmeden evvel ulaşacağına îmân etmeyenler, Allah’a ulaşmaya îmân etmeyenler.

O’nu (Kur’ân’ı), fıkıh (idrak) etmelerine karşı, (fıkıh edemesinler diye) kalplerinin üzerine ekinnet ve onların kulaklarına vakra (işitme engeli) kıldık. Ve sen, Kur’ân’da Rabbinin tekliğini zikrettiğin zaman nefretle arkalarına döndüler.


“Onların kalpleri üzerinde ekinnet vardır; idraki önleyen bir müessese. İdrakten, idraki engellemek için ve kulaklarında vakra vardır, engel vardır ve Sen, Kur’ân’da Rabbinin tekliğini zikrettiğin zaman nefretle arkalarına döndüler.” diyor Allahû Tealâ.

Bunlar arasında bir illiyet rabıtasından söz edebilir miyiz? Her ikisinde de Allah’ın vahdaniyetinin zikredilmesi söz konusu. Allah’ın tekliğinin zikredilmesi söz konusu ve kalplerdeki huzursuzluk, sonra da Allah’ın tekliğinin zikredilmesinde onların huzursuz oluşu ancak onun dışında ferahlamaları... Buradaki rabıta bir illiyet rabıtası hüviyetine girmiş durumda değil ama yakın bir ilişkiden bahsedebiliyoruz. İlliyet rabıtasında birkaç cepheden birden aynı şeylerin tekrar edilmesi, aynı hüviyetin işarete alınması söz konusu oluyor.