Necm-23’deki zan ve nefslerine uyanlar kimlerdir?

Onlar (bu isimler) ancak sizin ve babalarınızın onları isimlendirdiğiniz isimlerdir. Allah onlara hiçbir sultan (delil) indirmedi. Onlar sadece zanna ve nefslerinin arzuladığı şeylere tâbî oluyorlar. Ve andolsun ki, onlara Rab'lerinden hidayet geldi.


“Andolsun ki onlara Rablerinden bir hidayetçi geldi. Onlar, sadece sizin atalarınızın uydurduğu isimlerdir. Allah onlara hiçbir delil sultan indirmedi.”

mâ enzelallâhu bihâ min sultân: onlara hiçbir sultan indirmedi.
in yettebiûne illez zanne ve mâ tehvel enfus(enfusu): ve onlar yalnız zanna ve nefslerinin arzularına uyarlar.

Necm-23’deki zan ve nefslerine uyan insanlar hem Allah’a ulaşmayı dilemeyenler hem de putlara tapanlar olarak âyet-i kerimenin içinde yer alıyor. Allahû Tealâ’nın sonunda söylediği, “ve lekad câehum min rabbihimul hudâ: andolsun ki onlara Rablerinden bir hidayetçi geldi.” diyor Allahû Tealâ.

Şimdi o putlara tapanlara diyor ki Allahû Tealâ: “Onlar, o putlar sadece sizin ve atalarınızın uydurduğu isimlerdir.” Peygamber Efendimiz (S.A.V) devrinde 3 put vardı, en çok değerli saydıkları. Lat, Uzza, Menate. Bu 3 puta tapıyorlardı onlar. Taleplerini o puttan yapıyorlardı. Yani şeytandan dilekleri vardı. Ve Allahû Tealâ o putlardan bahsediyor. Ve bu insanlar  putlardan istiyorlar, putlardan istiyorlar. Putların o insanlara hiçbir şey vermesi tabiatıyla mümkün değil. Onun için bu kişiler sadece zanlarına uyuyorlardı. Yani Allah’a ulaşmayı dilemiyorlar. Dilememekle kalmıyorlar. Putlara da tapıyorlar.