Osmanlı dönemindeki birlik ve beraberlik nasıl sağlanmıştır?

Bu birlik ve beraberliğin en büyük sebebi dîndir, sevgili kardeşlerim. Evvelâ şunu kesin olarak bileceğiz ki; Osmanlı İmparatorluğu boyunca mürşidine tâbî olmayan bir padişah mevcut olmamıştır. Bütün padişahlar mutlaka mürşidlerine tâbîydiler. Bu mürşidlerin adlarına “lala” denirdi ve bütün padişahların mutlak olarak bir lalası vardı. Bir başka ifadeyle, hepsi Allah’a giden yola ve mürşidlerine (bu sebeple, Allah’a giden yola tâbî olmaları sebebiyle; mürşidlerine) tâbî oldular ve ruhlarını da Allahû Tealâ’ya ulaştırdılar. En azından ruhların Allah’a ulaşması bu standartlarda tecelli etmiştir.

Allah razı olsun.